-
1 земство әгъзасы
зе́мец -
2 күрү әгъзасы
о́рган зре́ния -
3 непартийный
-ая; -ое1) ( не состоящий в партии) партиясез2) партия әгъзасына килешмәгән (ярамаган); партия әгъзасы өчен хас булмаган -
4 әгъза
сущ.1) анат. о́рган, членсизү әгъзалары — о́рганы чу́вства
эчке әгъзалар — вну́тренние о́рганы
бөтен әгъзаларым авырта — у меня́ все ча́сти те́ла боля́т
2) книжн. (член какой-л. организации, какого-л. общества, правления, учёного совета и т. п.)җирле комитет әгъзасы — член ме́стного комите́та
•- әгъза имгәтү -
5 гади
1. прил.1) просто́й, обыкнове́нный, ниче́м не примеча́тельныйгади күлмәк — просто́е пла́тье
гади генә авыл өе — са́мый обыкнове́нный дереве́нский дом
2) обы́чный, обы́денный; привы́чныйкөндәлек гади эш — каждодне́вная привы́чная рабо́та
гади күренеш — обы́чное (обы́денное) явле́ние
3) просто́й ( односоставный или несоставной); несло́жный, элемента́рный ( по составу)гади матдәләр — просты́е вещества́
4) просто́й, элемента́рный, несло́жный; нетру́дный ( для понимания или выполнения)гади эш — проста́я рабо́та
гади генә нәрсәләрне дә аңламый — не понима́ет элемента́рных веще́й
иң гади икътисади мөнәсәбәтләр — са́мые элемента́рные экономи́ческие отноше́ния
5) несло́жный ( по устройству), незамыслова́тый, незате́йливый; примити́вныйгади механизм — несло́жный ( примитивный) механи́зм
гади ысул — примити́вный спо́соб
6) просто́й; гру́бый ( по качеству)гади күн — проста́я ко́жа
гади сукно — гру́бое сукно́
гади (җеп) оек — просты́е чулки́
гади бәйләү — проста́я (чуло́чная) вя́зка
7) просто́й, и́скренний, бесхи́тростныйгади күз карашы — и́скренний взгляд
гади мөнәсәбәт — просто́е (и́скреннее) отноше́ние
8)а) просто́й ( не принадлежащий к привилегированным классам)гади халык — просто́й наро́д; простонаро́дье
гади крестьян кызы — дочь просто́го крестья́нина; проста́я крестья́нка
б) просто́й ( не относящийся к специалистам)гади укучы — просто́й чита́тель
гади тамашачы — просто́й зри́тель
9) обы́чный, рядово́й ( не из руководящих)оешманың гади әгъзасы — рядово́й член организа́ции
бригаданың гади эшчесе — рядово́й рабо́тник брига́ды
10) обыкнове́нный, зауря́дный; ордина́рный (челове́к)гади шагыйрьләр арасында — среди́ обыкнове́нных поэ́тов
2. нареч.гади район врачы — зауря́дный райо́нный врач
1) про́сто, есте́ственно; и́скреннеүзен гади тоту — вести́ себя́ про́сто (есте́ственно)
гади киенү — одева́ться про́сто
2) гру́богади эшләнгән — гру́бо срабо́танный
•- гади генә итеп
- гади генә
- гади җөмлә
- гади сан
- гади сөйләм
- гади хәбәр
- гади күз белән карау -
6 земство
сущ.; ист.зе́мство || зе́мскийзе́мство да чиновник булып эшләү — рабо́тать чино́вником в зе́мстве
зе́мство врачы — зе́мский врач
зе́мство башлыгы (начальнигы) — зе́мский нача́льник; зе́мский
зе́мство эшләре — зе́мские дела́
-
7 идарә
сущ.1) управле́ние, руково́дство; администра́ция || управле́нческий, администрати́вныйҗирле идарә — ме́стное управле́ние
идарә органнары — о́рганы управле́ния
завод идарәсе — руково́дство (администра́ция) заво́да
тимер юл идарәсе — управле́ние желе́зной доро́ги
идарә штаты — управле́нческий штат
идарә чыгымнары — администрати́вные расхо́ды
2) правле́ние, конто́ра || правле́нческий, конто́рскийакционерлык җәмгыяте идарәсе — правле́ние акционе́рного о́бщества
идарә әгъзасы — член правле́ния
язучылар берлеге идарәсе — правле́ние сою́за писа́телей
идарә аппараты — правле́нческий аппара́т
3) управле́ние, регули́рование ( как деятельность)хәрәкәт идарәсе — управле́ние движе́нием
4) спец. управле́ние (автоматическое, рулевое, ручное)5) уст. реда́кция (газеты, журнала)•- идарә ителүчәнлек
- идарә итү -
8 күрү
перех.1) вида́ть, ви́деть, увида́ть, уви́деть, повида́ть || зре́ние || зри́тельныйтормышта күпне күрү — мно́го ви́деть в жи́зни
яхшы күрү — хорошо́ ви́деть
үз күзең белән күрү — уви́деть со́бственными глаза́ми
иске дусны күрү — уви́деть ста́рого дру́га
якыннан күрү — уви́деть вблизи́
күрү хәтере — зри́тельная па́мять
ике күз белән күрү бер күз белән күрүгә тиң түгел — (погов.) ви́деть обо́ими глаза́ми всегда́ лу́чше, чем одни́м гла́зом
начарны күрми яхшыны танымыйсың — (погов.) не отве́дав го́рького, не узна́ешь и сла́дкого (букв. не уви́дев плохо́е, хоро́шее не позна́ешь)
2) подмеча́ть/подме́тить, замеча́ть/заме́тить, примеча́ть/приме́титьерактан күрү — ви́деть (заме́тить) издалека́
җитешсезлекләрне күрү — примеча́ть недоста́тки
3) счита́ть, ду́мать; полага́тьтиешле күрү — счита́ть ну́жным (необходи́мым)
урынлы дип күрү — счита́ть (полага́ть) уме́стным
4) перен. счита́ть причи́ной (кого, что-л.); припи́сывать (кому-л. что-л.); принима́ть (за кого, что-л.); вини́ть, подозрева́ть (кого-л. в чём-л.)ул барысын да миннән күрә — он во всём вини́т меня́
5) относи́ться/отнести́сь (к кому, чему-л.)үз балаң кебек күрү — относи́ться как к своему́ ребёнку
һәммәне тиң күрү — относи́ться ко всем одина́ково
6) ви́деть, поня́ть, чу́вствоватьүзеңнең хатаңны күрү — поня́ть свою́ оши́бку
7) ви́деть, испы́тывать/испыта́ть; пережива́ть/пережи́ть, переноси́ть, терпе́тьавырлык күрү — пережи́ть тру́дности; испы́тывать нужду́
җәбер күрү — терпе́ть гнёт (притесне́ние)
мәшәкать күрү — испы́тывать (терпе́ть) лише́ния (тру́дности)
8) име́ть,заиме́ть; получа́ть/получи́тьзыян күрү — име́ть (нести́) убы́ток
тынычлык күрмәү — не име́ть поко́я
рәхәтлек күрү — получа́ть удово́льствие
9) находи́ть, счита́ть (кем, чем-л.); принима́ть/приня́ть (за кого, что-л.)дус күрү — счита́ть дру́гом
дошман күрү — принима́ть за врага́, счита́ть враго́м
уңайлы күрү — находи́ть удо́бным
аз күрү — счита́ть недоста́точным
10) в знач. нареч. күреп подража́я (кому-л.), гля́дя на (кого-л.)өлкәннәрдән күреп эшләү — выполня́ть, подража́я ста́ршим
күршеләрдән күреп — гля́дя на сосе́дей
11) в знач. вводн. сл. күр смотри́-какүрү, яңгыр туктаган — смотри́-ка, до́ждь переста́л
күрү, нинди матур балалар! — смотри́-ка, каки́е краси́вые де́ти!
12) в повел. ф.; в сочет. с деепр. на -а/ә, -ый/-и выраж. вежливую просьбу или безразличие, что соответствует русскому пожа́луйстаегыла күрмә — будь осторо́жным, не упади́
саклый күрү — сохрани́, пожа́луйста
сөйли күрмә — не расска́зывай, пожа́луйста
якын килә күрмә — не пыта́йся подойти́ сюда́, не взду́май
13) в знач. вводн. сл. күрербез, күрерсез, күрерсең посмо́трим, уви́дим, ви́дно бу́дет14) в знач. вспом. гл. служит образованию составных (сложных) от именных основ:михнәт күрү — страда́ть, му́читься
көн күрү — жить, существова́ть
•- күреп белү
- күреп йөрү
- күрә килү
- күреп калу
- күреп тую
- күреп чыгу
- күрү әгъзасы
- күрү почмагы••күрү дә тор — вот уви́дишь
күреп туйгысыз (туймаслык) — ненагля́дный
күрербез әле! — посмо́трим ещё!
күрми калу — проморга́ть, прозева́ть
-
9 община, община
сущ.о́бщина, общи́на (родовая, семейная, крестьянская, городская, сельская) || общи́нныйо́бщина, общи́на милке — общи́нная со́бственность
о́бщина, общи́на хуҗалыгы — общи́нное хозя́йство
о́бщина, общи́на әгъзасы — общи́нник
-
10 хакыйкый
прил.; книжн.1) уст. по́длинный, и́стинный, реа́льный, действи́тельный, настоя́щийхакыйкый вакыйга — реа́льное собы́тие
хакыйкый факт — действи́тельный факт
ярты хакыйкый, ярты хыялый тормыш — наполови́ну реа́льная, наполови́ну вы́думанная жизнь
2) полнопра́вный, действи́тельныйФәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы — действи́тельный член Акаде́мии нау́к
-
11 баптист
м; рел. -
12 брамин
-
13 действительный член Академии наук
Русско-татарский словарь > действительный член Академии наук
-
14 коммунар
-
15 конгрессмен
мконгрессмен, конгресс әгъзасы -
16 консерватор
-
17 кружковец
м; разг. -
18 лейборист
млейборист, лейбористлар партиясе әгъзасы -
19 осязательный
-ая; -ое1) ( служащий для осязания) сизә торган, сизү...ы, тою...ы2) перен. ( значительный) сизелерлек, күзгә күренерлек -
20 партийность
ж1) партия сафында булу, партия әгъзасы булып тору2) партиялелек, партия таләпләренә туры килү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
академик — I. и. 1. Академиянең (1) гамәли әгъзасы 2. Нин. б. академиягә сайланган галим, рәссам, скульптор һ. б. ш. кешеләрнең гыйльми исеме. II. АКАДЕМИК – с. 1. Академиягә бәйләнешле, шуңа караган 2. Академизм (2) принципларына иярә торган 3. күч.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арбитр — 1. Бәхәсләшүчеләрне килештерү эшләрен хәл итә торган арадашчы, третейский судья 2. Арбитраж әгъзасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арт — Тирәлектә: күз караган якка капма каршы як; киресе: Ал. с. Арттагы, арткы, артта торган 2. Кеше гәүдәсендә һәм киемдә: арка ягы 3. Хайван гәүдәсендә: баш ягына капма каршы як, артсан 4. Нәр. б. ал ягының каршысындагы өлеше, арткы өлеше. Урындык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баллык — Чәчәкнең бал ясап чыгара торган әгъзасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бандит — Банда әгъзасы, юлбасар, башкисәр. БАНДИТЛЫК – Талаучылык, юлбасарлык; бандит булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
билет — 1. Гадәттә түләп алына торган һәм нәрсәдән дә булса файдалануга хокук бирә торган вакытлы документ 2. Нин. б. оешма, партия әгъзасы булуны раслый, нин. б. вазифага, бурычларга, хезмәткә мөнәсәбәтне күрсәтә торган документ 3. Кәгазь, акча билгесе… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дилер — 1. Үз исеменнән һәм үз исәбенә товар сату алу белән шөгыльләнүче аерым кеше яки фирма 2. Үз исеменнән һәм үз исәбенә кыйммәтле кәгазьләр, валюта, асылташлар сату алу белән шөгыльләнүче банк, фонд биржасы әгъзасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
жгут — 1. Кан китүне вакытлыча туктату өчен кул яки аякны кысып бәйли торган сузылмалы резин көпшә яисә бинт 2. Иң гади организмнарның тәннәрендә хәрәкәт итү әгъзасы хезмәтен үти торган хәрәкәтчән җепсел … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
жгутлылар — Хәрәкәт әгъзасы булып жгутлар (2) хезмәт иткән иң гади организмнар семьялыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
жетон — 1. Берәр җәмгыять әгъзасы булуны күрсәтү өчен, шулай ук берәр вакыйга яки шәхси җиңү хөрмәтенә бирелә торган калай значок (яки медальнең бер төре) 2. Берәр нәрсәгә хокук бирә торган металл кисәге этегезнең жетоны бармы? … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имгәк — 1. Бәлә, михнәт, мәшәкать өстемә имгәк алдым. иск. Мәшәкатьле эш. Булдыксыз, бәләле, мәшәкатьле кеше тур. 2. Нин. б. әгъзасы яки әгъзалары имгәнгән, сынган кеше. Гарип, зәгыйфь 3. күч. Кеше җилкәсендә йөк булып бушка ашап ятучы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
